Przykładem współżycia opartego na obustronnej korzyści jest symbioza niektórych gatunków
akacji i żyjących na nich mrówek. Akacje mają duże, wypełnione miękką tkanką ciernie,
w których mrówki drążą komory mieszkalne. Dla mrówek podstawowym źródłem białka
i tłuszczu są specjalne ciałka wyrastające na zakończeniach pierzastych liści akacji, a źródłem
cukru – wydzielina powstająca u nasady jej ogonków liściowych. Mrówki patrolują liście oraz
gałęzie akacji i atakują każdego roślinożercę próbującego zjadać liście lub korę drzewa, niszczą
również każdą obcą roślinę dotykającą drzewa akacjowego, oczyszczają też z roślinności
powierzchnię ziemi wokół drzewa, na którym żyją.
Na podstawie informacji z tekstu wymień dwie korzyści odnoszone przez populację mrówek w opisanej symbiozie.
Przedział między najwyższą i najniższą wartością czynnika środowiska, w którym organizm
jest w stanie funkcjonować, nazywa się zakresem tolerancji ekologicznej. Organizmy
wskaźnikowe charakteryzują się wąskim zakresem tolerancji na określony czynnik
środowiska i są wykorzystywane w praktyce do określania stanu środowiska ze względu
na ten czynnik.
Poniżej schematycznie przedstawiono zakresy tolerancji na zasolenie i temperaturę organizmów czterech gatunków oznaczonych numerami I, II, III, IV.
a)
Wybierz dwa gatunki spośród I–IV, które mogą być wykorzystane jako organizmy wskaźnikowe do oceny stanu środowiska ze względu na określony czynnik. Każdemu gatunkowi przyporządkuj nazwę odpowiedniego czynnika.
Organizmy gatunku , czynnik środowiska .
Organizmy gatunku , czynnik środowiska .
b)
Wybierz gatunek, który na pewno nie może być wykorzystany do oceny stanu środowiska. Odpowiedź uzasadnij.
Leśnicy z Nadleśnictwa Zamrzenica w Borach Tucholskich, gdzie populacja cisa (Taxus baccata) należy wciąż do najliczniejszych w Europie, realizują projekt ochrony tego gatunku.
W latach 2005–2008 zwiększono obszar rezerwatu w Wierzchlesie do prawie 90 hektarów,
zbudowano kładkę nad torfowiskiem oraz wykonano nowe ogrodzenie, chroniące cisy przed
żerującymi na nich jeleniami. Wytypowano obszary, na których obserwuje się kiełkowanie
i wzrost siewek cisa. Okolice rezerwatu obsadzane są dwuletnimi sadzonkami cisów
wyhodowanymi z nasion pochodzących z rezerwatu.
Przyporządkuj opisane działania leśników, realizowane w ramach programu ochrony cisów, do podanych niżej form ochrony przyrody.
Od XIX w. do początków wieku XX średnia temperatura na świecie wzrosła o 0,7°C.
Naukowcy ostrzegają, że dalszy wzrost temperatury o 2°C spowoduje dalsze nasilenie
ekstremalnych zjawisk pogodowych. Przyczyną jest przede wszystkim nadmierna emisja
gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla. W Polsce aż 90% całej energii elektrycznej
to energia powstająca ze spalania węgla. Raport przygotowany w roku 2005 na zlecenie
Światowego Funduszu na Rzecz Przyrody (WWF) ujawnił, że w przeciętnym polskim
gospodarstwie domowym można zredukować zużycie energii elektrycznej o ponad 20%.
Podaj dwa sposoby ograniczenia zużycia energii elektrycznej w gospodarstwie domowym.
W dżungli na azjatyckiej wyspie Borneo żyją słonie, które niedawno uznano za podgatunek
słonia indyjskiego. Są one znacznie mniejsze od słoni żyjących na kontynencie. Badanie
DNA tych dwóch podgatunków wykazało że istnieją między nimi pewne różnice genetyczne.
Najprawdopodobniej podgatunek z Borneo oddzielił się od słoni kontynentalnych około 300
tys. lat temu.
a)
Podaj, jaki rodzaj izolacji uniemożliwił krzyżowanie się obu podgatunków słonia indyjskiego w warunkach naturalnych
b)
Podaj nazwę rodzaju doboru naturalnego, którego działanie spowodowało, że słonie podgatunku z Borneo mają znacznie mniejsze rozmiary od żyjących na kontynencie.
Fitooczyszczanie jest metodą oczyszczania zanieczyszczonych przez ścieki gleb i wód.
Wykorzystuje ona naturalne zdolności roślin do pobierania i gromadzenia substancji
toksycznych, ich redukcji i degradacji. Rośliny wykorzystywane w tej technologii
charakteryzują się dużą zdolnością akumulacji zanieczyszczeń, wysokim przyrostem biomasy
oraz wysokim stopniem przemieszczania się zanieczyszczeń, np. metali z korzeni do części
nadziemnych. Warunki te spełniają takie rośliny jak trawy, sałata, tobołki alpejskie,
kukurydza, skrzyp.
Ta technologia ma szereg zalet, np. nie wymaga dużych nakładów inwestycyjnych, jest czysta
ekologicznie, wykazuje wysoką efektywność, nie wymaga skomplikowanego sprzętu. Ma też
jednak i wady.
Na wykresie przedstawiono wyniki doświadczenia mającego ustalić zależność między
zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
Kijanki hodowano po 5, 40, 60 i 160 osobników w naczyniach jednakowej wielkości
wypełnionych taką samą ilością wody. W czasie doświadczenia utrzymywano takie same dla
wszystkich kijanek warunki dotyczące temperatury, oświetlenia, rodzaju i ilości pokarmu.
Na podstawie przedstawionych informacji podaj nazwę oddziaływania (interakcji) między osobnikami populacji kijanek, które zależy od ich zagęszczenia.
Organizmy charakteryzują się różnym zakresem tolerancji na czynniki środowiska.
Na schemacie przedstawiono zakresy tolerancji pięciu gatunków żyjących w środowisku
wodnym (A, B, C, D oraz E) na dwa czynniki środowiska – temperaturę oraz zasolenie.
Określ, wpisując oznaczenia literowe, który gatunek jest
