Chemia - Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 19.
Antymon roztwarza się na gorąco w stężonym kwasie siarkowym(VI). W tej przemianie tworzy
się m.in. zdysocjowany w wodnym roztworze siarczan(VI) antymonu(III) oraz wydziela się
bezbarwny gaz o charakterystycznym ostrym zapachu, w którym siarka stanowi 50%
masowych.
Antymon reaguje także na gorąco ze stężonym kwasem azotowym(V). W tej przemianie
wydziela się bezbarwny gaz, który w kontakcie z powietrzem zabarwia się na kolor
czerwonobrunatny, i powstaje trudno rozpuszczalny jednoprotonowy kwas antymonowy(V).
W cząsteczce tego kwasu stosunek liczby atomów wodoru do liczby atomów tlenu jest równy 1 : 3.
19.1. (0–2)
Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania reakcji redukcji i utleniania zachodzących podczas opisanego procesu roztwarzania antymonu na gorąco w stężonym kwasie siarkowym(VI). Napisz w formie cząsteczkowej sumaryczne równanie opisanej przemiany.
Równanie reakcji redukcji:
Równanie reakcji utleniania:
Sumaryczne równanie reakcji:
19.2. (0–1)
Napisz w formie jonowej sumaryczne równanie opisanego procesu roztwarzania antymonu na gorąco w stężonym kwasie azotowym(V).
Rozwiązanie
19.1. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej równania procesu redukcji
i równania procesu utleniania oraz poprawne napisanie w formie cząsteczkowej
sumarycznego równania reakcji.
1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej równania procesu redukcji
i równania procesu utleniania oraz niepoprawne napisanie sumarycznego równania
reakcji lub brak sumarycznego równania reakcji.
ALBO
– niepoprawne napisanie równania procesu redukcji lub równania procesu utleniania
albo brak równań oraz poprawne napisanie w formie cząsteczkowej sumarycznego
równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Równanie reakcji redukcji:
SO2–4 + 4H3O+ + 2e– → SO2 + 6H2O (x 3)
ALBO
SO2–4 + 4H+ + 2e– → SO2 + 2H2O (x 3)
Równanie reakcji utleniania:
Sb → Sb3+ + 3e– (x 2)
Sumaryczne równanie reakcji:
2Sb + 6H2SO4 → Sb2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
19.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej sumarycznego równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
3Sb + 5H3O+ + 5NO–3 → 3HSbO3 + 5NO + 6H2O
ALBO
3Sb + 5H+ + 5NO–3 → 3HSbO3 + 5NO + H2O
