Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 13.
Na rysunkach przedstawiono mechanizm transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc.
13.1. (0–1)
Na podstawie analizy rysunku dokończ opis (1.–3.) drogi dwutlenku węgla z tkanek organizmu do osocza krwi – odnieś się do procesów oznaczonych na rysunku cyframi 2 i 3.
- Dwutlenek węgla wytworzony przez komórki tkanki dyfunduje do naczynia krwionośnego i wnika do erytrocytu.
13.2. (0–1)
Na podstawie analizy rysunku podaj inny, niż oznaczony cyframi 2 i 3, sposób transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc.
13.3. (0–1)
Podaj nazwy dwóch struktur widocznych na rysunkach i zbudowanych z nabłonka jednowarstwowego płaskiego oraz określ znaczenie tej wspólnej cechy ich budowy dla wymiany gazowej w organizmie.
Struktury:
Znaczenie:
Rozwiązanie
13.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe uzupełnienie obydwu etapów drogi CO2 z tkanek do osocza krwi
uwzględniające powstanie i przemieszczanie się jonów wodorowęglanowych
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- (We wnętrzu erytrocytu) CO2 reaguje /łączy się z wodą w wyniku czego powstaje H+ i HCO3– / powstają jony wodorowęglanowe / anhydraza węglanowa katalizuje rekcję wytworzenia kwasu węglowego.
- HCO3– / anion wodorowęglanowy przenika / dyfunduje z erytrocytu do osocza krwi.
13.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe podanie innego, widocznego na rysunku, sposobu transportu CO2.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- CO2 jest transportowany przez erytrocyty w postaci karbaminohemoglobiny / karbohemoglobiny.
- CO2 we wnętrzu erytrocytu łączy się nietrwale z hemoglobiną / globiną i w ten sposób transportowany jest do płuc / HbCO2, HHbCO2.
- rozpuszczony (fizycznie) w osoczu krwi / CO2.
13.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe podanie nazw obu struktur wraz z określeniem znaczenia ich budowy
dla wymiany gazowej
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- Struktury: 1. ściana naczynia włosowatego / śródbłonek, 2. ściana pęcherzyka płucnego (kolejność nie ma znaczenia).
- Znaczenie: Dzięki temu, że ściany naczyń włosowatych i pęcherzyków płucnych są cienkie / jednowarstwowe, ułatwia to dyfuzję gazów oddechowych w płucach z pęcherzyków płucnych do krwi.
