Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12.

Kategoria: Stawonogi Genetyka - pozostałe Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Pszczoły miodne tworzą społeczeństwa, które składają się z królowej matki i robotnic, natomiast samce (trutnie) występują rzadko. Królowa jest większa od robotnic, ma duży odwłok, zredukowane narządy gębowe, oczy i czułki mniejsze niż robotnice. Robotnice mają zredukowane gonady. O tym, czy samica będzie robotnicą czy matką roju, decyduje dieta we wczesnej fazie larwalnej. Larwy karmione tzw. mleczkiem królewskim przekształcają się w królowe, a te, które go nie dostawały, stają się robotnicami. Raz w życiu, podczas lotu godowego, królowa zostaje zaplemniona przez kilka trutni. Przechowuje ich nasienie w zbiorniczku nasiennym i reguluje proces zapłodnienia. Składa dwa rodzaje jaj: zapłodnione (z których rozwiną się samice) i niezapłodnione (z których powstaną trutnie).

a)Zaznacz rodzaj zmienności opisanej na przykładzie samic pszczoły miodnej.
  1. środowiskowa
  2. rekombinacyjna
  3. mutacyjna
b)W poniższym zdaniu podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie, tak aby zdanie było prawdziwe.

Trutnie powstają w wyniku procesu (partenogenezy / poliembrionii) i są (haploidalne / diploidalne).

c)Wyjaśnij, dlaczego trutnie, pomimo że są potomstwem jednej królowej, nie są identyczne genetycznie.

Rozwiązanie

a)
(0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za zaznaczenie poprawnej nazwy rodzaju przedstawionej zmienności pszczół.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
A./ środowiskowa

b)
(0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za podkreślenie w zdaniu obu poprawnych określeń.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
Trutnie powstają w wyniku procesu (partenogenezy / poliembrionii) i są (haploidalne / diploidalne).

c)
(0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie przyczyny różnicy genetycznej trutni uwzględniające rekombinację materiału genetycznego podczas tworzenia komórek jajowych.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź
Trutnie nie są identyczne genetycznie, ponieważ powstają z komórek jajowych, wytworzonych w wyniku mejozy, podczas której dochodzi do rekombinacji materiału genetycznego / crossing-over.