Biologia - Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14.
W cyklu życiowym roślin okrytonasiennych, gdy nasiona wraz z zawartymi w nich zarodkami zostały już ukształtowane, następuje okres spoczynku, czyli stan zmniejszonej aktywności metabolicznej nasion. Rozróżnia się: spoczynek względny i spoczynek bezwzględny nasion.
| a) | Określ różnicę między spoczynkiem względnym i bezwzględnym nasion. W odpowiedzi uwzględnij oba rodzaje spoczynku, odnosząc się do właściwości nasion i czynników środowiskowych. |
| b) | Uzasadnij, że spoczynek nasion jest przejawem adaptacji rośliny okrytonasiennej do warunków środowiska. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie różnicy między spoczynkiem względnym i spoczynkiem
bezwzględnym nasion, z uwzględnieniem czynników środowiskowych i właściwości
nasion.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Spoczynek bezwzględny nie może zostać przerwany pod żadnym warunkiem, w przeciwieństwie do spoczynku względnego, który może być przerwany korzystnymi warunkami środowiska, np. dostępnością wody.
- Spoczynek bezwzględny wynika z niedojrzałości fizjologicznej nasion / działania inhibitorów wzrostu / nieprzepuszczalności łupiny i jest niezależny od czynników środowiskowych, natomiast spoczynek względny występuje wtedy, gdy zarodek jest gotowy do kiełkowania, ale brak jest odpowiednich warunków zewnętrznych potrzebnych do ich kiełkowania.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wykazanie, że spoczynek roślin pozwala na kiełkowanie w odpowiednich
warunkach środowiskowych.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
- Spoczynek nasion zabezpiecza je przed zbyt wczesnym kiełkowaniem.
- Spoczynek chroni nasiona przed kiełkowaniem w niesprzyjających warunkach.
- Spoczynek nasion umożliwia przetrwanie niekorzystnych warunków środowiska, np. rośliny jednoroczne zimują pod postacią nasion.
