Biologia - Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 6.
Przeprowadzono doświadczenie na hodowli ameb, którą podzielono na dwie próby: I i II. W obydwu próbach była taka sama liczba komórek. Do komórek w każdej z prób wprowadzono mikropętle, przy czym:
- w próbie I – z komórek za pomocą mikropętli usunięto jądra komórkowe,
- w próbie II – z komórek mikropętle wycofano bez usunięcia jąder komórkowych.
Sposób przeprowadzenia doświadczenia przedstawiono na poniższych rysunkach.
Wyniki doświadczenia:
- w próbie I – po zabiegu ameby przestały rosnąć, przestały się dzielić i po pewnym czasie obumarły
- w próbie II – ameby nadal rosły i dzieliły się.
| a) | Sformułuj problem badawczy opisanego doświadczenia. |
| b) | Podaj, która grupa ameb – I czy II – była grupą kontrolną. Określ jej rolę w interpretacji wyników doświadczenia. |
| c) | Wyjaśnij, dlaczego ameby obumierały dopiero po pewnym czasie, a nie od razu po usunięciu jądra komórkowego. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne sformułowanie problemu badawczego odnoszącego się do roli jądra
komórkowego w procesach życiowych ameb.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Wpływ obecności jądra komórkowego na przeżywane ameb.
- Czy usunięcie jądra komórkowego z komórek ameb spowoduje ich obumieranie?
- Czy usunięcie jądra komórkowego z komórek ameb zahamuje ich wzrost i podziały komórki / rozmnażanie się ameb?.
- Czy jądro komórkowe jest niezbędne do utrzymania się ameb przy życiu.
Schemat punktowania
1 p. – za wskazanie grupy II i właściwe uzasadnienie odnoszące się do wpływu zabiegów
mechanicznych na przebieg doświadczenia.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowa odpowiedź
Grupa II, ponieważ służyła do sprawdzenia wpływu wprowadzenia i usunięcia mikropętli
na przebieg doświadczenia.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie odnoszące się do obumierania komórek ameb wskutek
wyczerpania się w cytoplazmie produktów ekspresji genów zawartych w usuniętym
jądrze komórkowym.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Organizmy te funkcjonowały tak długo, jak długo wystarczyło im, koniecznych do utrzymania metabolizmu, produktów ekspresji genów jądrowych.
- Informacja zawarta w jądrze komórkowym jest wykorzystywana pośrednio poprzez RNA. Po usunięciu jadra komórkowego w komórce pozostaje jeszcze pewien zapas RNA, a objawy rozwijają się dopiero po jego wykorzystaniu.
