Biologia - Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 5.
Na uproszczonym schemacie przedstawiono obieg azotu w przyrodzie, czyli cykl przemian wolnego azotu cząsteczkowego oraz jego związków nieorganicznych (np. amoniaku, azotanów(III) i (V)) i związków organicznych (np. białek). Istotną rolę w obiegu azotu odgrywają bakterie.
5.1. (0–1)
Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące udziału organizmów w krążeniu azotu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
| 1. | Bakterie wykorzystują obecne w środowisku nieorganiczne i organiczne związki azotowe. | P | F |
| 2. | Rośliny pobierają azot bezpośrednio ze środowiska w postaci azotanów(V), soli amonowych i azotu atmosferycznego. | P | F |
| 3. | Zwierzęta uczestniczą w przemianie nieorganicznych związków zawierających azot w azotowe związki organiczne, np. w białka. | P | F |
5.2. (0–1)
Wybierz ze schematu jedną grupę bakterii i przedstaw jej rolę w przyswajaniu azotu przez rośliny.
5.3. (0–1)
Która grupa bakterii uwzględniona na schemacie wykorzystuje przemiany związków azotowych jako źródło energii koniecznej do syntezy własnych związków organicznych? Podaj nazwę tej grupy i nazwę tego procesu.
Grupa bakterii: Nazwa procesu:
Rozwiązanie
5.1. (0–1)
Rozwiązanie
1 – P, 2 – F,3 – F
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę prawdziwości trzech informacji dotyczących krążenia azotu.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
5.2. (0–1)
Przykładowe rozwiązania
- Bakterie nitryfikacyjne II/bakterie nitryfikacyjne I i II/bakterie nitryfikacyjne I/bakterie nitryfikacyjne: biorą udział w wytwarzaniu przyswajalnych dla roślin związków azotowych.
- Bakterie wiążące wolny azot z powietrza/bakterie brodawkowe/glebowe bakterie azotowe: przekształcają nieprzyswajalny dla roślin azot cząsteczkowy/atmosferyczny w przyswajalne dla roślin formy azotu/jony amonowe/związki azotowe.
- Bakterie należące do destruentów/amonifikujące: rozkładają organiczne związki azotowe zawarte w szczątkach roślin i zwierząt/szczątki organizmów do mineralnych związków azotowych/jonów amonowych, które mogą być pobierane przez rośliny.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawny wybór grupy bakterii i prawidłowe przedstawienie jej roli w przyswajaniu azotu przez rośliny.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
5.3. (0–1)
Rozwiązanie
Grupa bakterii: bakterie nitryfikacyjne/bakterie nitryfikacyjne I/bakterie nitryfikacyjne II
Nazwa procesu: chemosynteza
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnej nazwy grupy bakterii oraz nazwy procesu, czyli chemosyntezy (dopuszcza się podanie nazwy nitryfikacja/utlenianie).
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub brak odpowiedzi.
