Biologia - Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24.
W celu wywołania odporności na drobnoustroje chorobotwórcze lekarze zalecają szczepienia ochronne. Tradycyjna szczepionka zawiera martwe lub żywe drobnoustroje chorobotwórcze, o osłabionej zjadliwości. Najczęściej podawana jest przez iniekcję (w zastrzyku). Rozwój technik inżynierii genetycznej umożliwia zastąpienie szczepionek tradycyjnych, szczepionkami wytwarzanymi w zmodyfikowanych genetycznie roślinach, co ilustruje schemat.
| a) | Uzasadnij, uwzględniając zawartość szczepionki i sposób jej podawania, że opisana szczepionka „biotechnologiczna” jest bezpieczniejsza od szczepionki tradycyjnej. |
Zawartość szczepionki
Sposób podawania
| b) | Podkreśl trzy cechy odporności organizmu, która zostanie wywołana podaniem opisanej szczepionki. |
nieswoista, swoista, sztuczna, naturalna, bierna, czynna
Rozwiązanie
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Zawartość szczepionki:
- W takiej szczepionce występuje tylko białko antygenowe zarazka (które człowiek może łatwo zwalczyć za pomocą przeciwciał) a w szczepionce tradycyjnej występują również inne białka bądź metabolity zarazka (co może powodować np. uczulenia lub inne zaburzenia).
Sposób podawania:
Taką szczepionkę podaje się z pokarmem, a więc:
- bezboleśnie (a szczepionka tradycyjna podawana jest zwykle przez iniekcję)
- bez zagrożenia infekcją (a szczepionka tradycyjna podawana jest zwykle przez iniekcję, co niesie ryzyko infekcji).
Za poprawne uzasadnienie bezpieczeństwa szczepionki „biotechnologicznej”, uwzględniające jej zawartość (1 pkt) i sposób podawania (1 pkt) – 2 pkt
Poprawna odpowiedź:
swoista, sztuczna, czynna.
Za poprawny wybór wszystkich trzech cech odporności wywołanej podaniem opisanej szczepionki – 1 pkt
