Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 9.
Podczas kiełkowania nasion zachodzi wiele przemian metabolicznych zapewniających prawidłowy wzrost i rozwój siewki. W tabeli przedstawiono skład chemiczny substancji zapasowych nasion (% suchej masy) niektórych roślin.
| Substancje zapasowe w % suchej masy | |||
|---|---|---|---|
| Nasiona | węglowodany | lipidy | białka |
| pszenica | 75 | 2 | 12 |
| owies | 66 | 8 | 13 |
| fasola | 56 | 1 | 23 |
| groch | 56 | 6 | 24 |
| soja | 26 | 17 | 37 |
| len | 24 | 36 | 24 |
| rzepak | 19 | 48 | 21 |
| słonecznik | 1 | 49 | 25 |
9.1. (0–1)
Wybierz z tabeli roślinę, w której nasionach najintensywniej zachodzi glukoneogeneza podczas kiełkowania. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając skład substancji zapasowych w nasionach.
9.2. (0–1)
Na podstawie danych z tabeli wyjaśnij, dlaczego w diecie wegetariańskiej osób dorosłych jednym z podstawowych produktów spożywczych są nasiona soi i innych roślin strączkowych.
Rozwiązanie
9.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie odnoszące się do wykorzystania lipidów w procesie
glukoneogenezy do uzyskania glukozy.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
Nasiona słonecznika – zawierają tylko 1% węglowodanów, zatem większość glukozy, która
potrzebna jest do intensywnego oddychania podczas kiełkowania nasion pochodzi
z przemian lipidów.
9.2. (0–1)
Schemat punktowania:
1 p. – za prawidłowe określenie odnoszące się do dużej zawartości białka w nasionach, które
są spożywane, w porównaniu z innymi roślinami lub odnoszące się do diety
pozbawionej białka zwierzęcego (wegetariańskiej)
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Nasiona tych roślin zawierają dużo białka, które może zastąpić białko zwierzęce.
- Nasiona tych roślin zawierają duże ilości białka w porównaniu z innymi produktami spożywczymi pochodzenia roślinnego.
