Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 17.
Główną cechą niemal wszystkich komórek prokariotycznych jest obecność ściany
komórkowej. Różni się ona budową i składem cząsteczkowym od ścian komórek
eukariotycznych, które zawierają zwykle celulozę lub chitynę. Większość ścian
komórkowych bakterii zawiera peptydoglikan (związek chemiczny złożony z dwóch
łańcuchów polisacharydów połączonych krótkimi łańcuchami polipeptydowymi).
Skuteczność antybiotyku penicyliny wynika z tego, że blokuje ona aktywność enzymów
bakteryjnych biorących udział w syntezie peptydoglikanu. Na podstawie różnic w budowie
ściany komórkowej i wynikających z tego różnic w barwieniu tej ściany techniką nazywaną
barwieniem Grama, podzielono bakterie na Gram-dodatnie i Gram-ujemne.
Na schematach przedstawiono budowę ściany komórkowej bakterii Gram-dodatnich
i Gram-ujemnych.
a) | Na podstawie schematów podaj różnicę w budowie ściany komórkowej bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych oraz wyjaśnij, jakie ma ona znaczenie dla bakterii chorobotwórczych. |
b) | Uzasadnij, dlaczego penicylina działa szkodliwie na komórki bakterii, a nie wpływa na komórki człowieka. |
c) | Zaznacz wśród niżej wymienionych grup protistów (A–E) te dwie grupy, które charakteryzują się obecnością ściany komórkowej. |
- ameby
- orzęski
- okrzemki
- sporowce
- lęgniowce.
Rozwiązanie
Przykłady poprawnych odpowiedzi
- Bakterie Gram-ujemne oprócz warstwy peptydoglikanu mają jeszcze błonę zewnętrzną, która chroni je przed czynnikami obronnymi zakażonego organizmu (przed działaniem leków).
- Części lipidowe (lipopolisacharydowe), występujące na błonie zewnętrznej, mogą mieć działanie toksyczne na zakażony organizm i wywoływać np. stan gorączki.
Penicylina hamuje wyłącznie syntezę peptydoglikanu, a więc wywiera wpływ tylko na strukturę ściany komórkowej bakterii. Komórki człowieka nie mają ściany komórkowej i nie zawierają peptydoglikanu, dlatego penicylina nie działa na te komórki.
C, E