Zadania maturalne z biologii

571

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 21. (2 pkt)

Fragment cząsteczki białka składa się z 24 aminokwasów.

a)	Podaj, ile kodonów kodowało informację dotyczącą tego fragmentu białka.

b)	Oblicz, ile nukleotydów składało się na fragment nici DNA kodującej ten fragment białka.

572

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

W czasie ekspresji genów po wytworzeniu pierwotnego transkryptu (pre-mRNA) rozpoczyna się jego obróbka zwana splicing. Polega ona na wycinanie intronów – odcinków niekodujących i łączeniu ze sobą eksonów – odcinków kodujących. U eukariontów występuje dość powszechnie alternatywny splicing, którego efekty zilustrowano schematem.

a)	*Na podstawie schematu, wybierz i zaznacz jedno z poniższych sformułowań, które poprawnie opisuje znaczenie alternatywnego splicingu.*

Końcowe produkty alternatywnego splicingu tego samego pierwotnego transkryptu kodują syntezę takich samych białek.
Alternatywny splicing znacznie zwiększa zróżnicowanie wytwarzanych białek zakodowanych w genomie.
Wskutek alternatywnego splicingu z jednego genu powstaje kilka genów, które kodują syntezę takiego samego białka.
W procesie alternatywnego splicingu podstawowe znaczenie ma mechanizm wycinania intronów z pierwotnego transkryptu.

b)	*Określ, na czym polega różnica pomiędzy produktami alternatywnego splicingu.*

573

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono proces transkrypcji informacji genetycznej. W wyniku tego procesu mogą powstać różne rodzaje RNA.

Podaj przykłady dwóch rodzajów RNA, które mogą powstać w tym procesie, i określ funkcję każdego z nich w procesie biosyntezy białka.

574

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 22. (1 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono semikonserwatywny (półzachowawczy) proces replikacji cząsteczki DNA. Proces ten zachodzi przed podziałem komórki.

Podaj, na czym polega semikonserwatywność procesu replikacji.

575

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

U ludzi grupy krwi są determinowane przez trzy allele: I^A, I^B oraz i⁰. Allele I^A, I^B dominują nad allelem i⁰. Względem siebie nie wykazują dominacji.
Na schemacie przedstawiono dziedziczenie grup krwi w pewnej rodzinie. Numerami 1–3 oznaczono członków rodziny o nieustalonej grupie krwi, literami A, B, AB, 0 oznaczono grupy krwi u pozostałych członków rodziny.

a)	Podaj grupy krwi, których nie mogła mieć żadna z osób oznaczonych na schemacie numerami 1 i 2.

b)	Podaj wszystkie możliwe genotypy osób oznaczonych na schemacie numerami 1 i 3.

576

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień Pozostałe

U człowieka autosomalny gen odpowiadający za typ uszu ma dwa allele. Allel warunkujący odstające uszy (U) dominuje nad allelem odpowiadającym za wytworzenie uszu przylegających (u). Kobieta o przylegających uszach oczekuje dziecka, którego ojcem jest mężczyzna mający uszy odstające i będący heterozygotą pod względem tego genu.

a)	Zapisz genotypy rodziców dziecka, stosując podane symbole alleli.

Genotyp matki
Genotyp ojca

b)	Zapisz odpowiednią krzyżówkę genetyczną i określ w procentach prawdopodobieństwo, że dziecko nie będzie miało odstających uszu.

577

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

U zwierząt różnicowanie płci jest zdeterminowane obecnością chromosomów płci. W przypadku ptaków są to chromosomy Z i W. Osobniki żeńskie ptaków posiadają parę chromosomów płci ZW, a osobniki męskie – ZZ. Allele cech sprzężonych z płcią znajdują się na chromosomach Z.

U kur pasiaste upierzenie warunkowane jest przez leżący na chromosomie Z allel dominujący A, a czarne upierzenie – przez allel recesywny a. Skrzyżowano czarnego koguta z pasiastą kurą (P).

a)	Zapisz genotypy rodzicielskie (P) kury i koguta opisane w zadaniu.

Genotyp kury
Genotyp koguta

b)	Zapisz genotypy i określ fenotypy osobników otrzymanych w pokoleniu F1.

578

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Genetyka - pozostałe Podaj/wymień

Liczba chromosomów jest wartością stałą dla każdego gatunku. Może ona jednak ulec zmianie na skutek zaburzeń w rozchodzeniu się chromosomów homologicznych albo w wyniku zwielokrotnienia całego zestawu chromosomów.

Podaj liczbę chromosomów w zmutowanych osobnikach:

a)	muszki owocowej (2n = 8) w przypadku monosomii .

b)	jęczmienia (2n = 14) w przypadku triploidalności .

579

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (2 pkt)

Pozostałe Podaj/wymień

Na schematach przedstawiono typowe cykle rozwojowe zwierząt (I) oraz roślin (II).

Wypisz dwa oznaczenia literowe (spośród A–F), którymi na schematach oznaczono miejsce podziału mejotycznego.

580

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (3 pkt)